Λιγνίτης- Φως: Κείμενα των μαθητών του προγράμματος
Τα κείμενα
είναι γραμμένα από τους μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Η μοναδική
τροποποίηση αφορά στον ορθογραφικό έλεγχο που έγινε κατά τη δακτυλογράφηση
Ποίημα με θέμα την απεργία που
πραγματοποιήθηκε το 1933 στο λιγνιτωρυχείο
Η γέννηση του λιγνίτη
Τι είναι ο λιγνίτης, πως δημιουργήθηκε
Πριν από πολλά εκατομμύρια σε πολλά μέρη της γης, που σήμερα είναι σχετικά
ψυχρά, το κλίμα ήταν υγρό και θερμό όπως είναι το τροπικό κλίμα. Υπήρχαν πολλές
βαλτώδεις περιοχές με διάφορα δέντρα και τεράστιες φτέρες. Μέσα στο νερό των
βάλτων συσσωρεύτηκαν μεγάλες ποσότητες νεκρής φυτικής ύλης και σκεπάστηκαν από
διάφορα υλικά ιζηματογενούς προέλευσης. Η πίεση και θερμοκρασία προξένησαν
χημικές μεταβολές στα φυτικά υλικά που ήταν βυθισμένα στη γη. Αυτή η διαδικασία
λέγεται απανθράκωση.
Από τη βαθμιαία απανθράκωση των φυτικών υλικών που έγινε και εξακολουθεί να
γίνεται στο εσωτερικό της γης προέρχονται οι ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΕΣ.
Στο σχηματισμό των γαιανθράκων συνετέλεσαν οι υψηλές θερμοκρασίες, η πίεση και
διάφοροι μικροοργανισμοί.
Τα βασικά χημικά στοιχεία των γαιανθράκων είναι ο ΑΝΘΡΑΚΑΣ(C).
Τα μέρη από τα οποία εξάγονται οι γαιάνθρακες λέγονται ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΑ και ανάλογα
με το ποσό του άνθρακα που περιέχουν οι γαιάνθρακες διακρίνονται σε διάφορα
είδη.
Ο ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ περιέχει το μεγαλύτερο ποσό άνθρακα (93-99%) και έχει τη μεγαλύτερη
θερμαντική αξία από όλους τους γαιάνθρακες.
Ο ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΑΣ περιέχει 75-90% άνθρακα και όταν καεί αφήνει ένα υπόλειμμα που το
λένε ΚΟΚ . Αυτό χρησιμοποιείται στη μεταλλουργία.
Ο ΛΙΓΝΙΤΗΣ μοιάζει με το ξύλο από το οποίο προήλθε και είναι προϊόν των νεότερων
γεωλογικών περιόδων.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Καύση λιγνίτη. Χρήση λιγνίτη - άλλες πήγες ενέργειας
Ο λιγνίτης όταν καίγεται παράγει ενέργεια. Από την καύση του λιγνίτη και άλλων
ξύλων ή ορυκτών καυσίμων στα οποία περιέχεται άνθρακας που, όταν καίγεται
ενώνεται με το οξυγόνο του αέρα και σχηματίζεται το διοξείδιο.
Η καύση του λιγνίτη χρησιμοποιείται για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και για
οικιακή χρήση.
Εκτός από το λιγνίτη άλλες πηγές ενέργειας είναι το κάρβουνο, το πετρέλαιο, το
φυσικό αέριο, ο Ήλιος, ο γαιάνθρακας.
Οι πηγές αυτές διακρίνονται σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες. Ανανεώσιμη
ονομάζομαι μια πηγή ενέργειας όταν δεν εξαντλούνται τα αποθέματά της λόγω της
χρήσης από τον άνθρωπο. Ο Ήλιος π.χ. είναι μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, το
ίδιο και ο άνεμος, η βιομάζα κ.α. Μη ανανεώσιμες είναι οι πηγές ενέργειας που τα
απο-θέματά τους εξαντλούνται και δεν αναπληρώνονται εύκολα λόγω της χρήσης από
τον άνθρωπο. Τέτοιες πηγές είναι τα ορυκτά καύσιμα, όπως οι γαιάνθρακες, το
πετρέλαιο κ.α.
Ακόμα διακρίνουμε τις πηγές ενέργειας σε επιζήμιες για το περιβάλλον και σε
φιλικές προς αυτό. Οι γαιάνθρακες, το πετρέλαιο κ.α. είναι πηγές που επιβαρύνουν
το έδαφος, τον αέρα, το νερό. Ο Ήλιος, ο άνεμος, η βιομάζα κ.α. ανήκουν στις
φιλικές πηγές ενέργειας για το περιβάλλον.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Λιγνίτης και Αλιβέρι
Στις αρχές του αιώνα μας η περιοχή του Αλιβερίου έγινε ιδιαίτερα γνωστή για τη
λιγνιτοφόρο λεκάνη και τη συστηματική εκμετάλλευση της. Αξίζει να σημειωθεί ότι
τα λιγνιτικά κοιτάσματα του Αλι-βερίου ήταν γνωστά από την αρχαιότητα.
Η γεωλογική κατασκευή της λιγνιτοφόρου λεκάνης του Αλιβερίου αποτελεί τον
αδιάψευστο μάρτυρα των κοσμογονικών γεωλογικών ανακατατάξεων, που συντελέστηκαν
στην περιοχή κατά την περίοδο της προϊστορίας. Οι λιγνίτες του Αλιβερίου
κατατάσσονται στην κατη-γορία των ξυλωδών ανθράκων, οι οποίοι έχουν ως κύρια
πρώτη ύλη σχηματισμού τους την κωνοφόρα βλάστηση, που προφανώς υπήρχε στην
περιοχή πριν από εκατ. χρόνια.
Η οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής υπήρξε αποτέλεσμα της αξιοποίησης
των λιγνιτοφόρων κοιτασμάτων και της λει-τουργίας του
θερμοηλεκτρικού σταθμού
της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού(ΔΕΗ)
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Ο μύθος «η
λάμια του Μπρινιά»
Μια φορά κι έναν καιρό σε χρόνους μακρινούς και περασμένους , κάπου εκεί που το
ονόμαζαν Μπρινιά , υπήρχε ένα πυκνό – πυκνό δάσος .
Οι κάτοικοι απ΄το διπλανό χωριό του Αι – Λουκά , ερχόντουσαν με τα τσεκούρια
τους να κόψουν ξύλα , είτε για να τα κάψουν στα τζάκια τους και να ζεσταίνονται
τις παγερές μέρες του χειμώνα , είτε για να κατασκευάσουν εργαλεία .
Παρέες παρέες χώνονταν μέσα στο δάσος , περπατούσαν ήρεμοι , κουβέντιαζαν ,
γελούσαν , έλεγαν μεταξύ τους τα νέα του χωριού .
Μέσα σ’ αυτό το όμορφο όμως δάσος πολλές φορές γινόταν κάτι μαγικό και ανεξήγητο
συνάμα όμως τραγικό και τρομερό… Εκεί που οι άνθρωποι βάδιζαν αμέριμνοι και
συνομιλούσαν , συνέβαινε ένας ή και περισσότεροι να εξαφανίζονται δίχως να
γίνονται αντιληπτοί απ΄ τους συντρόφους τους ….Λες κι άνοιγε η γη και τους κατά-πινε
. Το μόνο ίχνος που άφηναν πίσω τους ήταν ένα είδος σκόνης ή καπνού .
Τότε έλεγαν οι σύντροφοι τους :
Πάνε κι αυτοί τους έφαγε η Λάμια του Μπρινιά…. »
Η Λάμια του Μπρινιά, τέρας φοβερό και τρομερό που στοίχειωνε μες στα μυαλά των
απλών αυτών ανθρώπων.
Τι συνέβαινε όμως στην πραγματικότητα ;
Κάτω απ την περιοχή του δάσους υπήρχαν τα ανεξάντλητα στρώματα λιγνίτη.
Σε κάποια σημεία τα στρώματα αυτά έφταναν μέχρι την επιφάνεια του εδάφους όπου
έρχονταν σε επαφή με το οξυγόνο του αέρα και άρχιζαν να καίγονται από μόνα τους
.καιγόταν έτσι αργά αργά το στρώμα του λιγνίτη σε μεγάλο βάθος και μεταβαλλόταν
σε απαλή στάχτη.
Τα πεσμένα φύλλα των δέντρων του δάσους κάλυπταν τη στάχτη η οποία έτσι
μεταβαλλόταν σε φοβερή παγίδα θανάτου για τους ανθρώπους που ερχόντουσαν στο
δάσος.
Η Λάμια του Μπρινιά δεν ήταν άλλη από τη στάχτη του λιγνίτη.
Η στάχτη ήταν που κατάπινε τους άμοιρους αυτούς ανθρώπους.
Στην περιοχή αυτή σήμερα βρίσκεται το Λιγνιτωρυχείο του Μπρινιά…
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Ιστορία του
λιγνιτωρυχείου
Την παλιά εποχή στη θέση Μπρινιά , όπου βρέθηκε ο λιγνίτης ήταν στην επιφάνεια
και με την επαφή με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας αναφλεγόταν και ανακλούσε λάμψεις
τη νύχτα και ο κόσμος την ονόμασε η Λάμια του Μπρινιά .
Όταν αποκαλύφθηκε τι ήταν άρχισε η εξόρυξη του λιγνίτη με πηγάδια στην αρχή .
Την εκμετάλλευση την έκαναν δύο άνθρωποι : ο Μάτσας και ο Μπειρίκος .
Η εκμετάλλευση άρχισε να γίνεται με τη διάνοιξη πηγαδιών και με αυτόν τον τρόπο
ερευνούσανε το πάχος και το βάθος του λιγνίτη. Επίσης είχαν ανοίξει μια σήραγγα
ευθεία , όπου είχαν στρώσει και σιδηρογραμμές και μετέφεραν με βαγόνια το
λιγνίτη , τα οποία τα τραβούσαν ζώα ( μουλάρια ) .Με το πέρασμα του χρόνου
άρχισαν να ανοίγουν νταμάρια σε δύο σημεία της περιοχής και με αυτό τον τρόπο
αυξήθηκε η παραγωγή .
Στη συνέχεια άρχισαν να ανοίγουν στοές κεκλιμένες προς τα κάτω και μετά με
ευθείες στοές δημιουργούσαν πολλά μέτωπα . Οι στοές αυτές ήταν στις περιοχές του Μπρινιά , Βρύσης και Μαρμαρένιας .
Αργότερα εργοδότης και διευθυντής ήταν ο Γεώργιος Αλεξόπουλος . Την εποχή του 40
έγινε διακοπή της εξόρυξης . Όταν ξανάρθε η ειρήνη ο γερμανικός οίκος «Πηρς»
αναλαμβάνει το λιγνιτωρυχείο. Για τους εργαζόμενους την εποχή εκείνη οι συνθήκες
εργασίας ήταν πολύ δύσκολες διότι δεν υπήρχαν τα μέσα εξαερισμού και δυσκολεύανε
πολύ τους εργαζόμενους. Υπήρχαν αναφλέξεις του λιγνίτη και ο αερισμός ήταν
δύσκολος. Δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν διότι δημιουργούταν μονοξείδιο και
διοξείδιο του άνθρακα. Η εκμετάλλευση την εποχή εκείνη γινόταν με βαγόνια στα
υπόγεια και με βαρούλκο στην επιφάνεια. Το λιγνίτη το φορτώνανε σε μεγάλα
βαγόνια (7 τόνων περίπου ) και ατμάμαξες και τον μετέφεραν στον Κάραβο και από
εκεί τον διοχέτευαν όπου υπήρχε ανάγκη . Μετά τη διοίκηση την ανέλαβε η ΔΕΗ και
έγινε στον Κάραβο το εργοστάσιο ηλεκτρισμού.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Ο χώρος
Μπαίνοντας στο λιγνιτωρυχείο συναντάμε ένα κτήριο που ήταν ξενώνας και πρόχειρο
παλιό νοσοκομείο. Στη συνέχεια ακολουθεί ένα μεγάλο πέτρινο κτήριο η Διοίκηση .
Στο κτήριο ήταν το προσωπικό που έλεγχε όλο το λιγνιτωρυχείο.
Μετά συναντούσες το συνεργείο στο οποίο επισκευάζανε μηχανήματα , στη συνέχεια
υπήρχαν δυο πύργοι , που από το έναν ανεβοκατεβάζανε το προσωπικό και από το
άλλο έβγαινε το κάρβουνο, το οποίο μεταφερόταν μ΄ ένα μεταφορέα σ’ ένα ‘’ΣΙΛΟ’’.
Στη συνέχεια ήταν διάφορα κτήρια , όπως πλυντήρια και διάφορα συνεργεία .
Απέναντι απ’ όλα αυτά είναι ένα ποτάμι το λεγόμενο ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟ.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Λειτουργία
λιγνιτωρυχείου
Η Δ.Ε.Η. από το 1951 αναλαμβάνει την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων.
Κατασκευάζει το πρώτο εργοστάσιό της στον Κάραβο Αλιβερίου . Το εργοστάσιο
άρχισε να λειτουργεί τον Ιούνιο του 1953 με την πρώτη ηλεκτρογεννήτρια και τη
δεύτερη το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου .
Αρχικά το εργοστάσιο χρησιμοποίησε τα αποθέματα λιγνίτη από τις εργασίες
ανάπτυξης των ορυχείων . Από τη λειτουργία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερίου
βγαίνουν καθημερινά 2.000 τόνοι κάρβουνου που θέτουν σε κίνηση το μεγαλύτερο
εργοστάσιο ηλεκτρισμού στη χώρα μας . Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια
διοχετεύεται μέχρι και τα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας μας .Έτσι μπορεί να
φωτίσει και να θερμάνει , να κινήσει μηχανές συμβάλλοντας έτσι στην πρόοδο και
ανάπτυξη της χώρας .
Αν δεν υπήρχε ο λιγνίτης στον τόπο μας θα αναγκαζόμαστε να εισάγουμε από άλλες
χώρες καύσιμα , με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων κρατικών εξόδων .
Η εξόρυξη του λιγνίτη στο Αλιβέρι έγινε με διαφορετική μέθοδο απ' ότι στα άλλα
λιγνιτωρυχεία και αυτό εξαιτίας της κλίσης του αργίλου που σκεπάζει το λιγνίτη
και της ιδιομορφίας του κοιτάσματος . Έτσι η εξόρυξη του λιγνίτη γίνεται από
κάτω προς τα επάνω. Υπήρχε ένα σωστά μελετημένο σύστημα από κύριες στοές ,
διαδρόμους , σήραγγες και διαβάσεις μέσα στο λιγνιτοφόρο κοίτασμα , οι οποίες
διευκολύνουν την εξόρυξη και τη μεταφορά του .
Υπάρχει συγκροτημένη ομάδα λιγνιτωρύχων που ο καθένας έχει τη δική του
ειδικότητα . Όσος λιγνίτης εξορύσσεται μεταφέρεται με μικρά βαγόνια στον πυθμένα
του πηγαδιού για να ανελκυστεί στην επιφάνεια .
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Η μεταφορά του
κάρβουνου
Το εξορυγμένο κάρβουνο μεταφερόταν τότε με βαγόνια που φορτώνονταν από το σιλό,
για να το πάει στο εργοστάσιο του Καράβου. Οι γραμμές του τρένου ξεκίναγαν από
το ορυχείο , περνούσαν στο δρόμο Αγίου Λουκά- Αλιβερίου, συνεχίζονταν στον
σημερινό περιφερειακό και κατέληγαν στο
εργοστάσιο του Καράβου. Η διαδρομή από
το ορυχείο έως το εργοστάσιο στον Κάραβο είναι 6 χιλιόμετρα. Οι πρώτες
ατμομηχανές φτιάχτηκαν και ήρθαν από τη Γερμανία. Το κάθε βαγόνι κουβαλούσε 8
τόνους κάρβουνο και η μηχανή κουβαλούσε 14 βαγόνια. Υπήρχαν δύο ειδών τρένα, οι
ατμομηχανές και οι πετρελαιομηχανές. Οι ατμομηχανές ήταν 6 και οι
πετρελαιομηχανές 5. Για να δουλεύουνε καίγανε λιγνίτη. Τέλος μια σιδηροδρομική
γραμμή στην επιφάνεια έχει 8 χιλιόμετρα και 2 διακλαδώσεις, μεταφέρει από τα
ορυχεία το λιγνίτη στο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο και η στάχτη τη μετέφεραν και
την άφηναν σε έρημες περιοχές.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Το κάρβουνο
φτάνει στον Κάραβο
Το κάρβουνο που μεταφερόταν στη ΔΕΗ το καθαρίζανε από τα σώματα και τις πέτρες
και μετά το έκαναν κομματάκια και το έκαιγαν. Το 1950 φτιάχτηκαν οι δύο μικρές
μονάδες. Ήταν οι πρώτες στη ΔΕΗ και έκαιγαν μόνο κάρβουνο. Το 1970 φτιάχτηκαν οι
δύο μεγά-λες μονάδες. Η μία έκαιγε μαζούτ και η άλλη μονάδα παλιά έκαιγε μόνο
κάρβουνο. Επειδή όμως το κάρβουνο στον Άγιο Λουκά τελείωσε καίνε πλέον μαζούτ.
Η κάθε μονάδα καίει 36 τόνους. Η ποσότητα ρεύματος που παράγουν είναι 150.000
χιλιάδες κιλοβάτ, ή αλλιώς 150 μεγαβάτ η κάθε μονάδα. Όταν έκαιγαν το κάρβουνο
χρησιμοποιούσαν 120 τό-νους την ώρα η μεγάλη μονάδα και όταν λειτουργούσαν οι
μικρές μονάδες η καθεμιά περίπου έκαιγε 30 τόνους.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Συνθήκες εργασίας
Η πορεία της ζωής του λιγνιτωρυχείου δεν ήταν πάντα καλή. Με την άρχουσα
εταιρεία, καθώς και με τη «Μάτσα-Μπειρίκου» αργότερα, οι εργαζόμενοι ήρθαν
αρκετές φορές σε σύγκρουση για τη χαμηλή μισθοδοσία τους. Κι αυτό γιατί για την
εργασία που πρόσφεραν αμείβονταν πάρα πολύ χαμηλά (5 με 6 δραχμές την ημέρα και
κάποια δελτία αξίας 200 έως 700 δραχμών για αγορά προϊόντων)
Το μεγαλύτερο και σοβαρότερο πρόβλημα που συναντούσαν οι εργάτες ήταν η
εργασία
τους στις εγκαταστάσεις. Λόγω της έλλειψης οργάνωσης και υποδομής οι
εργαζόμενοι
είχαν συχνά ατυχήματα και πολλές φορές θανατηφόρα.
Με χειροκίνητα εργαλεία, χωρίς βαγόνια μεταφοράς, στοές που συχνά κατέρρεαν ή
γέμιζαν με δηλητηριώδη αέρια, οι εργάτες υπερέβαλαν σε ζήλο. Πολλές φορές οι
ώρες εργασίας εξαρτούνταν και από τη θερμοκρασία που επικρατούσε (άνω των 28ο c
δούλευαν έξι ώρες, κάτω των 28ο c εργάζονταν κανονικά).
Κάτω από τη διοίκηση της «Εμπάσκο» η μισθοδοσία ήταν μηδαμινή αλλά η εργασία
έγινε λίγο καλύτερη με τα διατρητικά και εξορυκτικά μηχανήματα καθώς και η
αντικατάσταση του βιτζιού με βαγόνι.
Το 1950 ο γερμανικός οίκος «Πηρς» προέβη σε αλλαγές. Άνοιξε πηγάδια αντί για
γαλαρίες και πολλαπλασίασε το εργατικό δυναμικό. Αντικατέστησε το ζεμπίλι με
σιδηροδρομικά βαγόνια ακριβείας. Στα πηγάδια που ανοίχτηκαν το ένα χρησίμευε ως
ανελκυστήρας (κλωβός) ανθρώπων όπου δίπλα από το κάθε φρεάτιο υπήρχε η πινακίδα
κατεύθυνσης με κτύπους. Επιπλοκές υπήρξαν όταν έφτασαν στα 150 μέτρα κάτω από
την επιφάνεια της θάλασσας όπου δεν ακούγονταν οι χτύποι , για αυτό οι εργάτες
διέτρεχαν μεγάλο κίνδυνο.
Οι συνθήκες εργασίας καλυτερεύουν στην επιφάνεια, αφού άλλαξαν οι μηχανικές
εγκαταστάσεις και όποια προβλήματα παρουσιάστηκαν στο χειρισμό τους διορθώθηκαν
με διδασκαλία στους εργάτες.
Τέλος στις 2 Μαΐου 1954 τα λιγνιτωρυχεία περνούν στα χέρια της ΔΕΗ, όπου αρχίζει
η άνοδος στο ποσό εξόρυξης λιγνίτη, καλυτέρευση συνθηκών εργασίας, αύξηση
μισθών, βελτίωση καλής λειτουργίας και αποδόσεως. Με την παραγωγή σε λιγνίτη το
εργοστάσιο συντέλεσε στον εξηλεκτρισμό της χώρας.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Ατυχήματα και
μέτρα προφύλαξης
Τα ατυχήματα που γίνονταν στο λιγνιτωρυχείο ήταν πολλά και έπρεπε να πάρουν
κάποια μέτρα ασφάλειας. Ένα γνωστό μέτρο προφύλαξης ήταν τα
καναρίνια. Τα
καναρίνια βρίσκονταν πάντα μέσα στο λιγνιτωρυχείο. Όταν ο εργάτης έβλεπε πως το
καναρίνι λιποθυμούσε, σήμαινε ότι υπήρχε μονοξείδιο. Το έπαιρνε κι έτρεχε στον
επικεφαλής. Αυτό σήμαινε ότι μέσα σε διάστημα δέκα λεπτών έπρεπε να εκκενώσουν
γρήγορα το χώρο. Άλλο σοβαρό ατύχημα ήταν αυτό στα πόδια των εργατών. Κάποιες
φορές βαριά πράγματα έπεφταν στα πόδια των εργατών. Για αυτό θα έπρεπε να φοράνε
μπότες. Οι μπότες αυτές ήταν ειδική παραγγελία και είχαν μπροστά ένα σίδερο για
να προστατεύουνε τα πόδια των εργατών. Υπήρχαν και άλλα πιο σοβαρά ατυχήματα.
Όπως οι εκρήξεις. Στις εκρήξεις πολλά άτομα σκοτώνονταν και για αυτό οι
εργαζόμενοι έπρεπε να πάρουν κάποια μέτρα ασφάλειας.
Πάντα οι εργαζόμενοι μέσα στο λιγνιτωρυχείο έπρεπε να προσέχουν. Ό,τι αφορούσε
τον αερισμό την ώρα που δούλευαν. Απαγορεύονταν οι θόρυβοι, τα πειράγματα και
πάνω από όλα το κάπνισμα ή η χρήση άλλου εύφλεκτου υλικού. Δεν επιτρεπόταν να
μπαίνουν μέσα στο χώρο του λιγνιτωρυχείου μεθυσμένοι ή ζαλισμένοι. Οι μπαζαδόροι
έπρεπε να ήταν πολύ προσεκτικοί στα εργαλεία που κουβαλούσαν. Έπρεπε να τα
μεταφέρουν χαμηλά και όχι στους ώμους. Έπρεπε επίσης να προσέχουν όταν σκάβουν
για να μην βρουν κανένα δυναμίτη και γίνει ατύχημα.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Ατυχήματα στο
λιγνιτωρυχείο
Κάποια σοβαρά ατυχήματα που συνέβησαν στο λιγνιτωρυχείο είναι τα παρακάτω:
Όταν έπεφτε ένα κομμάτι από το ταβάνι και άρχιζαν να υποχωρούν τα υποστυλώματα
και καταπλάκωναν τους εργάτες. Άλλη αιτία ατυχήματος ήταν η έλλειψη οξυγόνου από
την καύση του κάρβουνου που σιγόκαιγε στα υπόγεια και το μονοξείδιο απλωνόταν
γρήγορα παντού. Πολλοί λιποθυμούσαν και άλλοι που έτρεχαν για να τους βοηθήσουν
είχαν και αυτοί το ίδιο αποτέλεσμα. Στα πηγάδια υπήρξαν γύρω στους 7 νεκρούς. Με
την έκρηξη των φουρνέλων που έγινε το 1968, τα αέρια που ελευθερώθηκαν σκότωσαν
τους εργάτες.
Σε αυτά και σε άλλα ατυχήματα στη ΔΕΗ έχασαν τη ζωή τους 25 άνθρωποι συνολικά.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εξόρυξη και την
καύση του λιγνίτη
Πως η βιομηχανία επηρεάζει μια περιοχή
Οι βιομηχανίες εξόρυξης, όπως ορυχεία, νταμάρια κτλ. Μπορούν να αλλάξουν τελείως
τη μορφή μιας περιοχής. Πριν την εξόρυξη υπήρχαν σ’ αυτήν την περιοχή πολλές
δουλειές για τους ανθρώπους, τα χωράφια ήταν εύφορα και υπήρχαν πολλά είδη ζώων.
Αυτή η περιοχή παλιά ήταν πολύ όμορφη και γεμάτη ζωή. Αλλά τώρα όλα έ-χουν
αλλάξει. Πολλά δέντρα κόπηκαν και πολλά χωράφια δόθηκαν στη ΔΕΗ. Με τις αλλαγές
αυτές τα ζώα της περιοχής έφυγαν.
Στην περιοχή μας τα μειονεκτήματα είναι ότι μετά την εξόρυξη τα χώματα
υποχωρούσαν και δημιουργήθηκαν ρωγμές σε μερικά σπίτια της περιοχής. Ακόμα στις
περιοχές γύρω από το Αλιβέρι και στο Αλιβέρι υπέφεραν από το θόρυβο των τρένων
που ανεβοκατέβαι-ναν πάνω κάτω συν ότι τα βαγόνια ήταν ακάλυπτα εκείνη την
εποχή.
Τα πλεονεκτήματα είναι ότι από το λιγνιτωρυχείο ζήσανε κάπου δυο χιλιάδες
οικογένειες. Ζήσανε και βρήκανε δουλειά στον τόπο τους. Ακόμα η μετανάστευση
στην Εύβοια μετά τον πόλεμο στη δεκαετία του ’50 λιγόστεψε.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από την
καύση του λιγνίτη
Με την καύση του λιγνίτη έχουν δημιουργηθεί πολλά προβλήματα τόσο στο περιβάλλον
όσο και στον άνθρωπο. Με την καύση του λιγνίτη παράγουμε το διοξείδιο του
άνθρακα. Κάθε χρόνο με την καύση των ορυκτών καυσίμων ελευθερώνονται στην
ατμόσφαιρα 6 δισεκατομμύρια τόνοι από αυτό το αέριο, δηλαδή αναλογεί παραγωγή
1000 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στον κάθε κάτοικο της γης κάθε χρόνο. Στην
Ελλάδα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα φτάνουν τα 100 εκατομμύρια τόνους το
χρόνο. Το διοξείδιο του άνθρακα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ρύπους
και είναι το αέριο με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην εμφάνιση του φαινομένου του
θερμοκηπίου.
Ταυτόχρονα η χρήση των ορυκτών καυσίμων αποτελεί σήμερα μια από τις κυριότερες
αιτίες επιβάρυνσης του αέρα , της θάλασσας και του εδάφους. Στις πόλεις
συμβάλλουν στην δημιουργία νέφους και στα βιομηχανικά κράτη συντελούν στην όξινη
βροχή. Ατυχήματα έχουν προκληθεί κατά τη μεταφορά πετρελαίου σε δεξαμενόπλοια.
Το τοπίο επηρεάζεται έντονα στις περιοχές εξόρυξης γαιάνθρακα, εξαντλούνται οι
ενεργειακοί πόροι και ρυπαίνεται το περιβάλλον.
Στην περιοχή μας τα προβλήματα είναι πολλά. Μερικοί άνθρωποι έχασαν τα χωράφια
τους, που ήταν εύφορα, γιατί η ΔΕΗ ήθελε να τα χρησιμοποιήσει για τη εξόρυξη του
λιγνίτη. Ακόμα πολλά σπίτια έπαθαν ρωγμές εξαιτίας των τρυπών που ανοίχτηκαν για
το λιγνίτη.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Το
λιγνιτωρυχείο σήμερα. Προοπτικές
Παρά το ένδοξο παρελθόν του το λιγνιτωρυχείο έχει
εγκαταλειφθεί στις μέρες μας.
Ελάχιστοι άνθρωποι εργάζονται στο χώρο, κάνοντας μεταλλικές κατασκευές που τις
στέλνουν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, κυρίως Μεγαλόπολη και Πτολεμαΐδα.
Εικόνες εγκατάλειψης κυριαρχούν παντού στο χώρο. Κτίρια μισογκρεμισμένα,
κατασκευές σκουριασμένες και ετοιμόρροπες, ατμάμαξες παρατημένες.
Κι όμως είναι κρίμα αυτός ο χώρος, που κάποτε έσφυζε από ζωή, να μετατρέπεται σε
ένα νεκρό τοπίο. Δε θα μπορούσε άραγε να γίνει κάτι;
Μέσα από συνεντεύξεις που πήραμε μάθαμε ότι έχουν γίνει διάφορες μελέτες για
την προοπτική αυτού του χώρου. Δύο είναι οι επικρατέστερες απόψεις:
• Να επανέλθει ο χώρος στην αρχική του μορφή πριν αρχίσει η εξόρυξη, που
σημαίνει να γκρεμιστούν τα πάντα, να γίνουν επιχωματώσεις, να γίνουν παρεμβάσεις
ώστε να ξα-ναδημιουργηθεί το προηγούμενο περιβάλλον
• Να δημιουργηθεί στο χώρο ένα βιομηχανικό πάρκο. Να φτιαχτεί ένας χώρος
ζωντανός με μουσείο, αίθουσα εκδηλώσεων, εργαστήρια, αναψυκτήριο. Να γίνει το
παλιό λιγνι-τωρυχείο ένας τόπος επίσκεψης, γνώσης και δραστηριοτήτων και γιατί
όχι να ξαναλειτουργήσει το παλιό τρενάκι, να ακουστεί το σφύριγμά του ξανά!
Εμείς ελπίζουμε να πραγματοποιηθεί η δεύτερη πρόταση, γιατί έτσι η ιστορία του
τόπου δε θα χαθεί με γκρεμίσματα και ισοπεδώσεις και θα δημιουργηθεί ένας χώρος
ψυχαγωγίας, γνώσης και πολιτισμού.
επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Το λεξιλόγιο του λιγνιτωρυχείου
Α-
Αγκούσα: Μονοξείδιο του άνθρακα
Άνθρακας: Ορυκτό που το χρησιμοποιούν για καύση
Ανθράκευση: Το φόρτωμα του άνθρακα
Αντλητής: Αντλεί νερό απ’ τις σήραγγες
Β-
Βάρδα φουρνέλο: Προειδοποίηση πριν την έκρηξη
Βαρούλκα: Ασανσέρ
Βίρα: <<Σήκωσε>>,το βίτζι
Βιτζέρης: Χειριστής βαρούλκου
Βουλιαμέτο: Κούφωμα στην εξόρυξη του λιγνίτη
Γ-
Γάμπες: Χοντρά ξύλα
Δ-
Δυναμίτης: Είδος εκρηκτικής ύλης
Ε-
Εκτροχίαση: Η έξοδος του βαγονιού από τις ράγες
Επικεφαλής: Υπεύθυνος για το τι γίνεται στις στοές
Επιστάτης: Ανώτερος του επικεφαλής
Επόπτης: Υπεύθυνος του έργου
Εργάτες(Μπαζαδόροι): Εργάτες οι οποίοι μάζευαν το λιγνίτη
Εργοδηγός: Υπεύθυνος βάρδιας
Η-
Ηλεκτράμαξα: Άμαξα των υπογείων η οποία δουλεύει με ρεύμα
Ηλεκτρικά καψούλια: Καψούλια με ρεύμα
Ηλεκτρολόγοι: Υπεύθυνοι για τον ηλεκτρισμό
Θ-
Θερμαστής: Βοηθός μηχανοδηγού
Κ-
Καθαριστήριο: Χώρος στον οποίο καθαριζόταν το κάρβουνο
Καμινέτο: Υπόγεια στοά με μεγάλη κλίση
Κλωβός: Ανελκυστήρας εργατών
Κοτσαδόροι: Άνθρωποι οι οποίοι ένωναν τα βαγόνια
Λ-
Λιγνίτης: Είδος ορυκτού
Λιγνιτωρυχείο: Χώρος εξόρυξης του λιγνίτη
Λογκαρίνες: Χοντρά στρογγυλά ξύλα
Μ-
Μάινα:<<Λάσκαρε>>,το βίτζι
Μεσίνι: Ειδικό τρυπάνι
Μέτωπο: Σημείο εξόρυξης
Μηχανικός υπεύθυνος: Υπεύθυνος μηχανικός
Μηχανοδηγός: Οδηγός της μηχανής
Μηχανοτεχνίτες: Τεχνίτες των μηχανών
Μιναδόροι: Χειριστής τρυπανιού
Μίτσα: Φιτίλι
Σ-
Σήραγγα: Στοά
Σιδεροδρομίτες: Συντηρητές των γραμμών του τρένου
Τ-
Τεχνικός αποθηκάριου: Υπεύθυνος αποθήκης
Τροχοπεδητής (Καποτρένος): Βοηθός στη λειτουργία των μηχανών
Υ-
Υποστηρικτές (μποσκαδόροι): Εργάτες οι οποίοι στήριζαν τις στοές
Φ-
Φυρές. Στοά με μικρή κλίση.
